-
1 орыну ноктасы
мат. то́чка каса́ния -
2 өзелү ноктасы
физ. то́чка разры́ва -
3 тукталыш ноктасы
мёртвая то́чка (в движении маховика, колеса поршня и т. п.) -
4 туңу ноктасы
то́чка замерза́ния -
5 ут ноктасы
огнева́я то́чка -
6 чыгыш ноктасы
отправна́я то́чка, исхо́дная то́чка, исхо́дное положе́ние -
7 эрү ноктасы
физ. то́чка плавле́ния -
8 карау ноктасы
yaklaşım -
9 караш ноктасы
bakış açısı, görüş açısı -
10 точка
I ж1) бөрчек, төртке2) ( знак препинания) нокта3) ( место в пространстве) нокта, урын, җир4) нокта5) ( место расположения) урын, ноктаогневая точка воен. — ут ноктасы
6) физ. нокта7) разг. ( кончено) тәмам, бетте, вәссәлам•- точка в точку II ж; см. точить 1)-3)точка ножей, бритв — пычак, пәкеләр үткерләү
-
11 нокта
сущ.1) в разн. знач. то́чкакара нокта — чёрная то́чка
кисешү ноктасы — то́чка пересече́ния
тауның иң биек ноктасы — са́мая высо́кая то́чка горы́
җөмлә ахырындагы нокта — то́чка в конце́ предложе́ния
2) то́чка, ме́сто, пунктсәүдә ноктасы — торго́вая то́чка
күзәтү ноктасы — пункт наблюде́ния, наблюда́тельный пункт
пулемёт ноктасы — пулемётная то́чка
3) то́чка, преде́л, у́ровеньсу иң югары ноктага җитте — вода́ дости́гла вы́сшего у́ровня
аңлашу иң кискен ноктага җитте — объясне́ние дости́гло са́мой реши́тельной то́чки
•- нокта төсле••нокта кую — поста́вить то́чку, конча́ть, прекраща́ть (какое-л.) де́ло
(бер) ноктага карау (текәлү) — смотре́ть/гляде́ть, уста́виться в одну́ то́чку
(бер) ноктага бәрү — бить в одну́ то́чку
(бер) ноктаны да калдырмый, ноктасына кадәр — до то́чки, в мельча́йших подро́бностях, в соверше́нстве (знать, видеть, решить и т. п.)
ноктасы ноктага туры килү — совпада́ть точь-в-точь, то́чка в то́чку, целико́м, по́лностью
ноктасына тию (бәрү) — попа́сть в (са́мую) то́чку
-
12 пункт
м; в разн. знач.пункт, нокта- пункт за пунктомнаселённый пункт — торак пункты (авыл, шәһәр һ.б.ш.)
-
13 фокус
I м1) физ. фокус ( кайтарылган яки сынган нурларның кисешү ноктасы)3) перен. үзәк, уртаII м1) фокус2) перен. (уловка, увёртка) хәйләле эш3) әкәмәт[лелек]4) ( капризы) кыланыш, әкәмәт, көйсезлек, холыксызлык, киреләнү -
14 bakış açısı
дөняга караш; караш; караш ноктасы -
15 görüş açısı
караш ноктасы -
16 yaklaşım
мөгәмәлә; карау ноктасы -
17 җыелучанлык
сущ.; мат.сходи́мостьҗыелучанлык ноктасы — то́чка сходи́мости
шартлы җыелучанлык — усло́вная сходи́мость
-
18 караш
сущ.1) взгляд, взорсораулы караш — вопроси́тельный взгляд
моңлы күз карашы — печа́льный взор
беренче карашка — на пе́рвый взгляд
беренче караштан — с пе́рвого взгля́да, по пе́рвому впечатле́нию
2) взгляд, мне́ние, сужде́ние, соображе́ние, пози́ция, убежде́ние, воззре́ниетормышка караш — взгляд на жизнь; сужде́ние о жи́зни
билгеле бер карашны яклау — держа́ться определённого мне́ния
ялгыш карашта тору — стоя́ть на непра́вильных пози́циях; быть в заблужде́нии, заблужда́ться
идеалистик карашлар — идеалисти́ческие воззре́ния
төрле караштагы кешеләр — лю́ди ра́зных взгля́дов
төпле караш булмау — не име́ть твёрдых убежде́ний
3) перен. отноше́ниесалкын караш — хала́тное отноше́ние
эшкә дөрес караш — пра́вильное отноше́ние к рабо́те
шәфкатьле караш — добросерде́чное отноше́ние
•- караш төшерү••караш ноктасы — то́чка зре́ния
-
19 кисешү
1) взаимно-совм. от кисү 1), 2)-4), 6), 7)2) возвр. пересека́ться/пересе́чься (о дорогах, лучах прожекторов и т. п.) || мат. пересече́ниекисешү ноктасы — то́чка пересече́ния
үзара кисешү — взаи́мно пересека́ться
параллель сызыклар кисешмиләр — паралле́льные ли́нии не пересека́ются
3) перен.; разг. дра́ться, поре́заться; устра́ивать резню́, си́льную дра́ку• -
20 орыну
неперех.1) ударя́ться/уда́риться, сту́каться/сту́кнуться (обо что-л.)ян белән орыну — уда́риться бо́ком
2) задева́ть/заде́ть, тро́гать/тро́нуть (кого-л.; что-л.), притра́гиваться/притро́нуться, дотра́гиваться/дотро́нуться, каса́ться/косну́ться, прикаса́ться/прикосну́ться (к кому-л.; чему-л.) || каса́ниеочкыч шассие белән җиргә орынды — шасси́ самолёта косну́лось земли́
бу әйберләргә орынасы булмагыз — не сме́йте притра́гиваться к э́тим веща́м
3) соприкаса́ться/соприкосну́ться (с кем-л.; чем-л.) || соприкаса́ниеаларның иңнәре бер-берсенә орынды — их пле́чи соприкосну́лись
4) цепля́ться/зацепля́ться, зацепи́ться (за кого-что-л.) проходя́ ми́мо5) в знач. нареч. орынып о́чень бли́зко, ря́домелга безгә орынып тора — река́ протека́ет ря́дом с на́ми
6) перен. задева́ть/заде́ть, тро́гать/тро́нутькөз сулышы каеннарга да орынды — дыха́ние о́сени тро́нуло и берёзы
7) перен. покуша́ться/покуси́ться (на чью-л. свободу, честь, жизнь и т. п.)Ватан иминлегенә орыну — покуша́ться на свобо́ду (поко́й) Ро́дины
•- орынып алу
- орынып кую
- орынып китү
- орынып тору
- орынып узу
- орынып үтү••
- 1
- 2
См. также в других словарях:
нокта — 1. Очлы нәрсә белән кагылудан калган эз, кечкенә генә түгәрәк төртке. күч. Күренер күренмәс бик кечкенә нәрсә 2. Җөмләләрне бер берсеннән аеру өчен һәм кыскартылган сүзләрдән соң куела торган тыныш билгесе (.) 3. Алгебрада, нота язуында, телеграф … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төен — и. 1. Җеп, бау, яулык һ. б. ш. ларда бәйләнгән, төйнәлгән урын; шулай ук бау, җеп һ. б. ш. йомшак, озынча әйберләрнең элмәк сыман итеп тарттырылып төйнәлгән өлеше 2. Эченә төрле әйберләр салынып, оч очлары бергә бәйләнгән яулык, тукыма кисәге һ.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төшлек — I. Төш юрау китабы; тәгъбирнамә, фалнамә. ТӨШЛЕК САЛДЫРУ – Изге дип саналган кешедән әҗер хисабына төш күрдереп юрату, шул рәвешчә киләчәкне белергә тырышу. II. ТӨШЛЕК – 1. Җир шарының теләсә нинди урыны өчен кояшның иң югары күтәрелгән ноктасы 2 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
фокус — I. 1. Сферик көзгедән кайтарылган яки линза аша үткән нурларның кисешкән ноктасы 2. Рәсемгә төшерелә торган әйбернең фотоаппаратта иң ачык, яхшы күренә торган ноктасы 3. мед. Организмда ялкынсыну процессының төп учагы 4. күч. Нин. б. үзлекләрнең … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Абдуллин, Нигматулла Тухбатуллович — В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Абдуллин. Абдуллин Нигматулла Тухбатуллович Дата рождения: 23 мая 1937(1937 05 23) … Википедия
апогей — 1. астр. Ай, ясалма иярчен һ. б. орбитасының Җирдән иң ерак ноктасы 2. күч. Иң югары нокта, баскыч … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әйләнә — 1. геом. Һәр ноктасы яссылыктагы бер ноктадан тигез ераклыкта торган йомык кәкре сызык. Нәрсәнең дә булса аны әйләндереп алган чиге, кырые күлнең әйләнәсе таллык 2. Кем яки нәрсә тирәсендәге, берәр нәрсә белән күрше булган урын: тирә юнь өй… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дзот — Сугыш кырындагы саклану корылмасы; агач белән балчыктан эшләнеп, ут ноктасы белән ныгытылган була (рус. Дерево земляная огневая точка) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
зенит — 1. Күк гөмбәзенең җир өстендәге күзәтүчегә карата иң югары ноктасы. ЗЕНИТ АРТИЛЛЕРИЯСЕ (ПУЛЕМЕТЫ, ТУБЫ) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
идеал — 1. Җәмгыять яки аерым шәхеснең алга куйган, шуңа омтылган иң югары максаты; омтылыш һәм теләкләрнең иң югары ноктасы 2. Яхшы якларның, сыйфатларның иң югары гәүдәләнеше, иң камил үрнәге булып күренгән кеше тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мишень — 1. ТӘМЕК – бор.) Ату күнегүләре өчен куелган яки билгеләнгән төбәү ноктасы. Ату объекты булган әйбер 2. күч. Мыскыллау, тәнкыйтьләү, җәфалау яки эзәрлекләү объекты … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге